"İkdiddurər" adlı kitabda Mehdinin zühur əlamətlərindən bəhs edilən hissədə belə keçir: Şərqdə, səmada üç gecə görünən böyük bir atəşin (alovun) çıxması. Mutad (hər zaman görünən, alışdığımız) şəfəq qırmızılığı kimi olmayan bir qırmızılığın səmada görünüb üfüqdə yayılması.
(Kitab-ül Burhan Fi Alameti-il Mehdiyy-il Ahir Zaman, s. 32)
Şərqdən üç və ya yeddi gün ard-arda böyük bir atəş (alov) zühur edəcək, göydə (səmada) qaranlıq görünəcək, Səmada görünən qırmızılıq hər zaman gördüyümüz kimi deyil, əksinə tam fərqli bir qırmızılıq yayılacaq. Yer üzünün eşidib anlaya biləcəyi bir dildə səs eşidiləcək.
(Kıyamet Alametleri, Berzenci, s. 166)/
Əbu Cəfər b. Məhəmməd b. Əlidən (r. a) belə rəvayət edildi:
Siz üç və ya yeddi gün, şərqdən bir atəşi gördüyünüz zaman Ali Məhəmmədin çıxmasını gözləyin, inşaallah, bir münadi (səslənən, nida edən) Mehdinin adı ilə səmadan elə səslənəcək ki, şərqdə, qərbdə olan hər kəs bu səsi eşidəcək. Hansı ki, qorxudan yuxuda olanlar oyanacaq, ayaqda olanlar yerə çökəcək, oturan isə ayağa atılacaq.
(Kitab-ül Burhan Fi Əlaməti-el Mehdiyy-il Axır Zaman , s. 32)
And olsun ki, bir alovlu atəş sizi bürüyəcək. O atəş bu gün Berehut deyilən bir yerdə sönük vəziyyətdədir. O alov, insanları dəhşətli əzabla udar. O alov insanları, malları yandırıb məhv edər. Səkkiz gün ərzində külək ilə bulud kimi uçaraq dünyanın hər tərəfinə yayılar. Gecənin istisi gündüzün hərarətindən daha şiddətli olar. O atəşin insanların başının üzərindən ərşin altına qədər yaxınlaşaraq yer üzü ilə səma arasında göy gurultusu kimi qorxunc səs-küyü olar..
(Ölüm-Kıyamet -Ahiret ve Ahir Zaman Alametleri, s. 461)
(Kıyamet Alametleri, Berzenci, s. 289)
Hz. Mehdinin çıxış lamətlərindən olan bu alov haqqında qısa bir şərh etmək yeriə düşər.
Bəziləri bu alovu səbəbsiz yerə, birdən-birə ortaya çıxan, sönmək bilməyən, hətta hər kəsin olduğu yerdən mütləq görəcəyi tərzdə bir əlamət olaraq başa düşürlər. Halbuki qiyamət əlamətlərinin meydana gəlişi əsnasında imtahan davam etdiyinə görə onları hər kəs başa düşüməyəcək və bu hadisələr hər kəsin məcburi olaraq qəbul edəcəyi bir açıq şəkildə olmaz. Beləliklə insanlar ağıllarını, vicdanlarını, iradələrini istifadə edərək qərar verərlər. Əgər qiyamət əlamətləri ilə əlaqədar hədislər ən incə detalına qədər (məsələn; hansı şəhərdə, hansı tarixdə, nə şəkildə çıxacağı) izah edilsəydi daha əvvəl də ifadə etdiyimiz kimi, hər kəs məcburi şəkildə qəbul etməli olardı, bu zaman da insanlar arasında dərəcə fərqi qalmazdı. Buna görə qiyamət əlamətləri ilə əlaqədar olan hədislər xüsusilə yarı örtülü bir şəkildə bildirilmişdir.
Atəşin əlamətini də bu şəkildə qiymətləndirmək lazımdır. Bir alov səbəbsiz yerə çıxmaz, ya bir qəza, ya bir partlama və ya laqeydlik nəticəsində çıxar. Hz. Mehdinin çıxış əlaməti onun çox qəribə və fövqəladə bir əlamət şəklində çıxmasını tələb etməz. Əhəmiyyətli olan bu alovun, hədisdə təsvir edilən atəşin xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq çıxmasıdır. Bu atəşi tanımaq və təsbit edə bilmək üçün ediləcək ilk iş, xüsusiyyətlərinin ortaya çıxardırılmasıdır.
Bilindiyi kimi 1991-ci ilil iyul ayında İraqın Küveyti işğalından sonra, Küveytə aid neft quyularını atəşə verməsi nəticəsində, Küveyt və Basra Körfəzini çox böyük bir alov bürümüşdür.
- Küveytdə yanan neft, insan və heyvanlar arasında ölümə səbəb olmuşdur. Mütəxəssislərə görə gündə yarım milyon ton neft tüstü olaraq atmosferə qarışırdı. Hər gün 10 min tondan çox kükürd, karbon 4 oksid və böyük miqdarda xərçəng xəstəliyi əmələgətirən hidrokarbonlar bulud kimi körfəz üzərində asılı dayanmışdı...
Tək Körfəz deyil, onun timsalında Dünya yanmaqdadır.
(Kurtlar Sofrasında Ortadoğu, M. Necati Özfatura, s.175)
Atəşə verilən iki quyu, Türkiyənin bir gündə çıxara bildiyi qədər neft verir və tüstülər 55 km. uzaqlıqdakı Səudiyyə ərəbistanıdan belə görünürdü.
(Hürriyet, 23 Ocak 1991)
-Körfəzdə sönməyən fəlakət xəbərləri belə verilmişdi:
"Küveytdə atəşə verilən yüzlərlə neft quyusu alov içində yanır. Mütəxəssislərin "söndürmək son dərəcə çətin" dedikləri neft quyularındakı yanğının Türkiyədən Hindistana qədər olan geniş bir ərazini ən az 10 il müddətində təsir edəcəyi bildirilir."
Atəşə verilən neft quyularından çıxan alov və tüstülər atmosferi davamlı çirkləndirir. Küveyt gündüzləri gecə mənzərəsini ifadə edirdi. Alovlarla birlikdə yüksələn hisə verilmiş rəngdə tüstü, Küveyt səmalarında payızdan qış mövsümünə keçişi xatırladırdı. Küveytin bütünlüklə yenidən əvvəlki hala gəlməsi üçün ən az bir il vaxt lazım idi. Kilometrlər uzaqlıqdan görünən alovlarla birlikdə yüksələn tüstülər, Küveyt səmalarını tamamilə örtərək ölkəni yaşanmaz hala gətirmişdir. Buna görə də varlılar Küveyti tərk edirdilər.
Dahrandakı araşdırma mərkəzi müdiri Abdullah Dabbagın "NewYork Times" - da çıxan izahına görə, Basra Körfəzindəki çirklənmə nəticəsində 106 növ balıq, 180 növ suda yaşayan onurğasız xırda canlılar və bölgədə yaşayan 450 növ heyvan yaşamaq uğrunda mübarizə aparır. 600 neft quyusundan yüksələn tüstülərin qonşu ölkələrə yayıldığı, ayrıca kükürd kimi kanserogen maddələr ehtiva edən tüstülərin asit turşu yağışına çevrilərək əkinçilikdə məhsulların səmərəsini azaltdığını açıqlamışdır. (Kurtlar Sofrasında Ortadoğu, M. Necati Özfatura, s. 171)
And olsun ki, sizi bir atəş bürüyəcək. O atəş bu gün Berehut deyilən yerdə sönük vəziyyətdədir.
(Kamus Tercemesi, 1-ci cild, s. 550)
Berehut: Bir yerin və yaxud bir quyunun adıdır.
Hədisi şərifin ilk qismində atəş üçün "sönük bir vəziyyətdədir" deyə keçir. Atəş, yanıcı bir maddənin yanmasıyla meydana gələn bir alov olduğuna görə burada sönük vəziyyətdə gözləyən atəşin özü deyil, atəşin yanacağı xammaldır.
Burada torpağın altından çıxarılan neftə işarə edilir. hansı ki, hədisdəki Berehut deyilən yer, bir quyunun adıdır. Bu quyu neft quyusudur. Zamanı gələndə bu quyulardan çıxarılan neft, yanmağa hazır bir atəş halına gələcəkdir.
"O atəş dəhşətli əzabla insanları bürüər."
O atəş, yalnız yanan bir alov deyil, eyni zamanda insanları canından, malından edərək əzab içində, qəm-qüssə içində buraxan və bütün təbiəti çirkləndirən bir atəşdir.
"O atəş insanları, malları yandırıb məhv edər."
O atəş bir qisim insanların ölümünə səbəb olacaqdır və malları yandıraraq maddi cəhətdən zərərə səbəb olduğu kimi, bütün ətrafı və təbiəti çirkləndirərək də insanların dolanışıq qaynaqlarını məhv edəcək.
"Səkkiz gün içində külək ilə bulud kimi uçaraq dünyanın hər tərəfinə yayılar."
O atəşin, "külək ilə bulud kimi uçan" özü deyil tüstüsüdür. Burada bənzətmə mənasında tüstünün buludlara qədər yüksələcəyi də izah edilmişdir. Bu tüstünün küləyin təsiriylə hər tərəfə yayılacağı bildirilir.
"Gecənin istisi gündüzün hərarətindən daha şiddətlidir."
Burada, atəşin həm gündüz, həm də gecələr davamlı yanacağı aydın olur.
"O atəş insanların başının üzərindən ərşin altına qədər yaxınlaşaraq, yer üzü ilə səma arasında göy gurultusu kimi qorxunc səs-küyə səbəb olar."
O atəşin çox yüksəklərə qədər qalxmasına və göy gurultusu kimi çox şiddətli bir səs-küy ilə partlamalar meydana gəldiyinə işarə edilir.
"Göydə hər zamankı kimi olan qırmızılığın yerinə tam fərqli bir qırmızılıq yayılacaq."
Hədisin bu qisimində, hadisənin gecə vaxtlarında meydana gələcəyinə işarə edilmişdir. Gecə vaxtı meydana gələn böyük partlayışın alovları çox şiddətli bir işıqlanma meydana gətirər. Bu qırmızı alovların meydana gətirdiyi qırmızı işıqlanma, xalqın vərdiş etdiyi qırmızı "dan" işıqlanmasından çox fərqlidir. Çünki gecə vaxtı gündüzdəki kimi işıqlanma fövqəladə bir hadisədir.
(Dan: Günəş doğularkən və batarkən Günəşin işıqlandırma gücünün zəifləyib, ağ işıqdan qırmızı işığın yayılması vəziyyətinə gəldiyi halıdır.)